W pięknie przygotowanej – acz zupełnie nieporęcznej – książeczce festiwalowej Artur Rojek napisał „Nie wiem ilu nas jest, bo piszę to na miesiąc przed festiwalem, ale jestem pewien, że ci, którzy powinni tu być, są, a to jest najważniejsze!”. To pierwsze zdanie odezwy jest wymowne, bo oddaje trudną sytuację w jakiej znalazł się dyrektor artystyczny festiwalu. Z jednej strony jest on świadomy bazy, którą posiada – to „ci, którzy powinni tu być”. Z drugiej, dostrzega komercyjne wymogi własnego przedsięwzięcia, konieczność przyciągania tłumów. Problem w tym, że chce podążać w obu kierunkach naraz, a to zwyczajnie niemożliwe.

Tegoroczny Off miał kameralną, niemal rodzinną atmosferę. Zeszłoroczne tłumy to tylko wspomnienie, choć Gazeta Wyborcza z 8 sierpnia br. donosiła, że pierwszego dnia imprezy na terenie kąpieliska Słupna stawiło się ok. 7 tys. ludzi. Mimo wszystko upierdliwość tłumu dało się odczuć raptem w kolejce po piwo i poranny prysznic. Bez problemu można się było natomiast przebić pod scenę podczas koncertu ulubionego artysty, nikt też na pewno nie popuścił w kolejce do toalety. W niewielkiej strefie gastronomicznej dominowała atmosfera pikniku, piwnych rozmów o muzyce, nadrabiania towarzyskich zaległości, a odnalezienie znajomych przychodziło niesamowicie łatwo.

Przyjemna odmiana w porównaniu do wciąż rozrastającego się Open’era czy próbującego godzić gusta możliwego szerokiego grona odbiorców Jarocina. Bo też od powyższych imprez Offa odróżniają ambicje wybitnie jakościowe, a nie ilościowe. Wprawdzie wielu psioczyło na tegoroczny line-up, który bardziej niż spektakularny jest po prostu ciekawy, to przychylam się do opinii Artura Rojka, że to „konsekwentne rozwijanie formuły” imprezy, próba skonstruowania festiwalu bez nieprzyjemnych kompromisów. W tym muzycznych. Mamy tylko nadzieję, że z czasem odwaga zwycięży nad rozsądkiem i Off pozbędzie się balastu wykonawców przyciągających fanów w koszulkach Pidżamy Porno i bojówkach.

Polskie rozumienie alternatywy mocno odbiega od standardów światowych – to zapewne wina Jałty i długiej izolacji muzycznej naszego kraju, bo tylko w naszej części Europy niezależny musi się równać antysystemowy. Zrozumienia zawiłości sformułowania indie rock nie ułatwiła towarzysząca Offowi wystawa poświęcona legendarnej wytwórni Sub Pop – jej katalog jest tak rozstrzelony, że naprawdę trudno o stylistyczny klucz. Bo dla Jonathana Ponemana, szefa labelu, jedynym kryterium doboru artystów – jak wyjawił na konferencji prasowej – jest oryginalność, co oznaczać może wszystko, a znaczy zapewne nic.

Mimo to trudno zrozumieć polskiego fana alternatywy – szczególnie uwzględniając kontekst internetowej dostępności muzyki i coraz powszechniejszą znajomość języków obcych – dla którego The National to „taka wczesna wersja Editors”, a Lech Janerka to „ten kolo od rower, rower, coś tam” (copyright by Moskfa). Może to starcze narzekanie, ale autentycznie boli uwielbienie epigonów przy patologicznej nieznajomości pionierów i klasyków gatunku. Skoro Off ma ambicje edukować, niech promuje i wrażliwość muzyczną, ale bliższą refleksyjności Marissy Nadler niż dzikim hołubcom Late Of The Pier.

Niedookreślenie – „to impreza dla wszystkich, którzy kochają dźwięki” – prędzej niż później odbije się organizatorom czkawką. Trzymamy więc kciuki za rozsądne wybory muzyczne i do zobaczenia za rok!