[Rabid; 18 marca 2009]

I cóż, że ze Szwecji? Podejść do napisania tej recenzji miałem przynajmniej dziesięć. Za każdym razem uważnie słuchałem pierwszego w solowej karierze krążka Karin Dreijer i z każdym przesłuchaniem mój podziw rósł. To nie podziw dla bogactwa kompozycyjnego. Nie, nie, to też nie podziw dla tekstów (grrrau, jak w ogóle on może w tym wypadku istnieć). W sumie to nie był podziw. Było to absolutne i nieprzejednane oburzenie i szok spowodowany faktem, że ta płyta ma tak wielu piewców i prawie żadnych wrogów. Słucham sobie więc tego cudeńka po raz trzydziesty (bez kitu) i dalej nie widzę w nim nic ciekawego, może poza krótkimi momentami i produkcją na wyśmienitym poziomie. Jest za to sporo wad, które po prostu kłują w uszy i czynią to wszystko średniosłuchalnym. Mówiąc żartobliwie: Fever Ray, wymieńcie wokalistkę, tekściarza i kompozytora, a będziecie super zespołem!

Bardzo lubiłem Karin Dreijer, praktycznie od pierwszego naszego spotkania. Zaczęło się od „Heartbeats”, które zmyślnie zmałpował Szwed (!) José Gonzales. Na szczęście, o ile znam się na tantiemach, rodzeństwo tworzące The Knife dostało porządną sumkę za wykorzystanie piosenki w reklamie telewizorów. Oprócz tego, „Pass This On”, mieszanka ciekawego teledysku i muzycznych wzruszeń. Potem Karin u Röyksopp, kiedy jeszcze miałem nadzieję, że się wygrzebią ze swojego artystycznego dołka. W końcu, „Silent Shout”, niedocenione do końca w recenzji na Screenagers, ale uwzględnione w podsumowaniu rocznym. Z perspektywy czasu, miejsce powinno być nawet wyższe. „Marble House” jako nowoczesna ballada-wzór, „Like a Pen” ze swoim idealnym tempem i rytmem, „We Share Our Mother’s Health” z potencjałem remiksowym wykorzystanym przez dj-ów na całym świecie wielokrotnie. To tylko kilka przykładów. Fajnie kiedyś było.

W tym momencie czar jakby prysł. Po pierwsze, mieszkałem przez ostatnie pół roku w Szwecji i daję Wam słowo honoru, że nie tylko upperclassowi Szwedzi, ale nie przymierzając czarnoskóry pan imigrant sprzątający ulice, mają lepszy akcent niż Fever Ray. Ten akcent, który uwiódł pewnie sporo osób w „Heartbeats”, ale też uwiódł pół świata w „What Else Is There?”, po kilku latach staje się nieznośny i pretensjonalny. Szwedzi mają swój sposób mówienia po angielsku, owszem, ale to, co robi Karin, to jest tani szpan. Nie daję żadnej wiary w tę manierę. Druga rzecz to dynamika albumu. To, co się sprawdzało na „Silent Shout”, wetknięte w kłębowisko IDM-owych pseudoballad nudzi niemiłosiernie. O ile jestem w stanie jakoś sobie wyjaśnić zachwyt nad płytą osób, które The Knife znały po łebkach, to już recenzenckie cwane gapy zza Oceanu wydają się być ślepe i zbałamucone. Co tu jest do słuchania? Pohukiwanie rozpoczynające „When I Grow Up”? Fajne, ale dopóki nie wejdzie wokal opowiadający bezsensowną opowiastkę o morzu, ogórkach na oczach i samotności. Analogicznie, motyw wejścia w „Triangle Walks”? Bardzo dobry, przecież cała produkcja trzyma odpowiedni poziom. Ha, co więcej, w tej konkretnej piosence jest nawet ładna melodia i niezłe chórki (chórki oraz basowy głos tradycyjnie są śpiewane przez odpowiednio zmodyfikowaną komputerowo Karin). Co z tego, kiedy utrzymana w tym tempie piosenka po prostu męczy. To jest właśnie GWÓŹDŹ DO TRUMNY tego krążka: zbyt ślamazarne tempo, które pozwala tak uroczej do tej pory wokalistce na przeciąganie słów, na modłę swojej maniery, do granic nieprzyzwoitości. Oprawa tych piosenek jest dobra. Fa-jny bi-cik! W-ka-żdej pio-sen-ce! A-le co z-te-go?!

Najgorsze, co na tej płycie znajdziemy to „Seven” i te obrzydliwe eksplinejszyn, wojs, aj noł it wyśpiewywane z lubością przez Dreijer. Muzycznie, jak większość kompozycji, broni się znośnie. Ale już masakra, jaką wyczynia wokalistka z linią melodyczną jest poniżej jakiegokolwiek poziomu. Nie mógłbym nie wspomnieć o tekście, bo nie słyszałem lepszych poezji od czasu „Oczy szeroko zamknięte” zespołu Łzy:

I've got a friend who I've known since I was seven

And we dream about heaven

Łałałiła! W „Concrete Walls” już mniejsza o tekst, który tam pewnie jakąś panią Genię wzruszy, ale co tam się dzieje z wokalami! „Gruba Karin”, czyli motyw obniżania głosu znany choćby z ostatniej płyty The Knife, w tym utworze dochodzi do poziomu, który chyba na zawsze pozostawi mi niesmak do tego efektu. „Gruba Karin” przeciąga sylaby i zawodzi, a słuchacz (czy bardziej – ja, bo pewnie jestem osamotniony w tej opinii) tonie w dźwiękowym mule. Gul, gul.

Podsumowanie jest takie, że należy sprzeciwiać się nadużyciom i hochsztaplerce. A takim właśnie sprytnym oszustwem jest Fever Ray: produkcja jest wyśmienita, autorzy zasłużeni i dla niektórych wręcz już kultowi. Akcent ma być chyba uroczy i charakterystyczny – jest koszmarny. Słowa mają być poetyckie, zagubione, metaforyczne – są niestety wypocinami wręcz grafomańskimi. Tempo i nastrój płyty w założeniu miało mieć swój unikatowy klimat i wywoływać konkretne odczucia. I nie miały to być zapewne mdłości. Teraz mały osobisty apel: jeśli ktoś z Was, drodzy czytelnicy, ocenia tę płytę wysoko, to proszę o tym napisać w komentarzach. W punkcikach, kilka jej najlepszych cech. A potem proszę o 10 Waszych ulubionych płyt. Bo naprawdę nie wiem, kto może słuchać z przyjemnością takiej muzyki.

• Tweetnij